Investigashon: Imagen di O.M. na korsou
8/26/2014

 

 

 

Enkuesta di Idea Kòrsou i Inter Continental University of the Caribbean

 

Den mei 2014 Idea Korsou i Inter Continental University of the Caribbean (ICUC) a start un investigashon riba e  forma kon pueblo ta mira Ministerio Públiko. Idea Kòrsou ta un inisiativa di prof. dr. ir. Gilbert  Cijntje pa realisá tur klase di investigashon komersial i no-komersial na Kòrsou ku un sistema nobo. E sistema nobo aki ta enserá ku por hasi un investigashon den un tempu masha kòrtiku di un par di dia. Por usa e método aki pa un produkto ku komo kompania bo ta bende i bo tin gaña di sa kon hende ta pensa di dje, o pa chek kon hende ta haña bo servisio o pa chek kon komunidat ta pensa riba tópikonan di relevansha general, manera gobernashon, servisio na entidatnan di gobièrnu, ets. Por ehèmpel nos a añalisá kiko pueblo ta pensa di funshonamentu di Gobièrnu, di Karnaval, bishita di La Reina, di Isla, di polushon, di polítika, di lei básiko di malesa, kriminalidat, penshonado, polítika, futbòl mundial i varios otro mas  den e periodo di 2011 te ku 2014.

 

 

 

 

 

E investigashonnan aki tin komo meta pa sa kon komunidat di Kòrsou ta pensa riba e tópikonan aki. Bo ta tende hopi biaha ku pueblo ta pensa esaki o esei, pero hopi biaha no ta pueblo ta pensa asina. Por ta un hende o un grupo (tin biaha chikí) ta pensa asina o ta pensa ku pueblo ta pensa asina. Ku esaki nos Universidat dínamiko ke duna tambe un aporte pa gruponan den nos komunidat diskutí na un forma dokumentá i planeá un maneho mas dirigí riba e tópikonan den diskushon. 

Den e investigashon aki nos a studia promé dokumentonan, raport, relatonan tokante di Ministerio Publiko (Openbare Ministerie) i di ‘Prosecutor’ mundialmente. Nos a entrevistá en total 262  persona. Den e kaso aki nos a entrevistá hendenan solamente via di telefon.

Esaki por tin naturalmente su konsekuensha pa eksaktitut di e investigashon. Un kantidat di 250 hende, no ta duna bo e oportunidat di drenta den tur detaye. Por ehèmpel si nos ke sa kon hende na Banda Bou ta pensa esaki lo no ta bon posibel paso e kantidat di hende na Banda Bou lo por ta muchu tiki. Tene kuenta ku na Banda Bou tin mas o menso 10% so di hende (votado, o hende ku tin derechi di voto) ta biba. Esaki ta pone ku 10% di nos grupo ku ta entrevista ta muchu tiki pa nos duna un bon bista di tur e aspektonan añalisá.  Entrevistá mas hende lo ta bira mas karu, i komo ku ta ICUC mes ta paga pa e investigashon aki, nos mester tene e gastunan limitá.

 

 

 

 

 

 

Nos ta konsiente ku un enkuesta ku 1.000 hende rònt di Kòrsou lo tabata mas mihó, pero komo organisashon nos no tin e medionan pa paga e gastunan di esaki. Nos ta haña importante pa paga un investigashon asina aki nos mes, i no laga otro organisashon finansiá esaki. Esaki ta e motibu ku nos ta preferá di ta limitá na kantidat di hende entrevistá den e investigashon.

Na otro banda un investigashon asina ku e kantidat di hende, no ta perde balor o no ta en prinsipio malu. Un investigashon ku 250 hende por ta hasta mes un bon ku un investigashon di 1.000, o hasta e por ta mas mihó. E diferensia solamente ta ku e fayo ku bo ta hasi, e asina yama ‘sample error o SE’, ta mas grandi. Por ehempel e sample error serka un enkuesta di 250 hende ta mas o menos 6%. Serka 1.000 hende e ta mas o menos 3%. Esaki ta algu ku nos mester tene kuenta kuné ora nos ta añalisá e resultado.

Komo ku un investigashon asina aki ta mas bien pa duna e liña grandi, e ta algu aseptabel pa nos.

E kolekshon di data a ser kordiná pa Dani Cijntje. E datonan a ser kolektá den un periodo di 3 siman. Chiselo Cijntje tabata responsabel pa prosesá e dato i kontrolá e resultado. Sherman Martina BSc, Frank Quirindongo MSc, Sidney Justiaña MBA i dr. Gilbert Cijntje tabata responsabel pa e análise i raportahe.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nos preguntañan ku nos a hasi pa kubri e área di proseder di Ministerio Públiko ta:

·         Kon bon o malu bo ta haña ku Ministerio Publiko ta hasi su trabou e aña aki kompara ku aña pasa?

·         Kon serio bo ta kere ku Ministerio Publiko ta hasi su trabou?

·         Kon hustu bo ta kere ku Ministerio Publiko ta hasi su trabou?

·         Ministerio publiko ta di nos mes (hende nan)?

·         Ministerio Publiko ta konfiabel

·         Kua kaso a hala bo atenshon mas tantu e último 6 luna?

·         Tin denunsia hasi na Ministerio Publiko ku na bo pareser mester haña mas atenshon?

 

Title: E - Description: C:\Users\Gilbert\AppData\Local\Microsoft\Windows\Temporary Internet Files\Content.Word\a42.jpg

 


 

Representatividat

Representatividat ta dependé di e forma kon bo hasi e investigashon. Kon bo a skohe bo hendenan? Ki lista bo a usa pa skohe e hendenan. Bo ta mira hopi biaha ku hende, hasta hende ku a studia ku titulo, ta bisa ku nan a entrevista 1.000 hende KEMEN e investigashon ta representativo. Esaki ta kompletamente robes.

 

 

 

Imaginá bo ku bo ta hasi un investigashon pa hinter Kòrsou i bo ta entrevistá 1.000 hende na Banda Bou so i un otro ta entrevista 250 hende pero repartí rònt Kòrsou. Kua di nan ta mas representativo: esun di 1.000 pasó e ta mas tantu ku esun di 250 hende? No sigur ku no: esun di 250 ta mas representativo!

Ta opvio ku esun di 1.000 no por bisa loke hende na Kòrsou ta pensa!! E por bisa si kiko un hende na Banda  Bou ta pensa. P’esei nos no mester wak kantidat di hende entrevistá so. Esaki lo ta kompletamente eróneo. E kantidat di hende ta determiná e konfiabilidat di e investigashon. Esaki ta totalmente algu otro.

 

Na momentu ku nos ke wak ku nos investigashon ta ‘representá’ e área ku nos ke kubri, por ehèmpel tur e hendenan na Kòrsou, nos mester wak loke nan ta yama ‘goodness of fit’, o kon bon e enkuesta ta pas o ta fit e grupo.

Por ehèmpel e kantidat di hende muhé/hòmber den bo investigashon ta kuadra ku e kantidat ku mester ta realmente? Un tèst asina aki nos a hasi den e kaso aki.

Na prome lugá nos a test kantidat di hende homber/muhe i edat. Hasiendo esaki nos por konstatá ku den e promé instansha ku hende homber i muhe entrevistá ta kuadra ku e datonan di Centraal Bureau voor de Statistiek. E aspekto di edat si no tabata kuadra sufisiente despues di un test statístiko. Konforme manual statístiko a ‘factor’ i ‘re-weight’ e datonan. A base di esaki a bolbe test. E test ku a usa ta un test ku yama  chi-square. Resultado di esaki ta ( ?2 =0.03  ;  df=1;  p=0.86) satisfaktorio serka e aspekto gender.  Esaki ta nifiká ku e gender di e enkuesta ta kuadra ku esun di Kòrsou.

Mes un kos nos a hasi pa e edat. Despues di esaki e goodness of fit test ta duna un resultado positivo (?2 =8.73  ;  df=4;  p=0.08) Dor di esaki nos por generalisá e dato, i konsiderá esaki komo representativo. Esaki nos a usa pa duna e resultado pa e investigashon. Esaki ta garantisá un bista representativo pa yega na konklushon valido.

 


 

 

 

 

Ministerio Públiko: diskuti o keda ketu?


Investigashon tokante di imagen di un instituto o di organisashon ta algu masha komun. E ta forma parti di e forma kon e instituto ta duna servisio, kalidat di su produktonan, forma kon komuniká. Pa e organisashon esaki ta masha importante pa asina por evaluá kon e kliente (o komunidat) ta evalua nan.

E imagen aki no nesesariamente mester ta e realidat. Pero e ta nada otro ku un persepshon ku hende tin di e instituto o organisashon.

Pa loke ta Ministerio Públiko o OM manera ta yama hopi biaha, mester realisá ku e instituto aki ta sumamente esenshal den nos sistema demókratiko.

 

 

Un sistema ku tin su orígen serka un filósofo i hurista franses yamá Charles-Louis de Secondat. Charles Louis de Secondat ta konosí bou di e nòmber Montesquieu. El a biba di 1689 te ku 1755 pa gran parti na Fransia. Den e obra ‘The spirit of the Laws’, el a pone su ideañan básiko di e tres pilarnan den un komunidat esta e pilar legislatívo, ehekutívo i hudisial. E obra aki Misa Katoliko a pone riba e lista  di buki i prohibí pa lesa. Base di e sistema aki ta ku e pilarnan aki mester funshoná independiente.

Den nos sistema e Ministerio Públiko ta forma parti di sistema hudisial. Ministerio Publiko na nòmber di pueblo ta persigui esnan ku supuestamente a falta ku lei. Nan ta e organó ku ta pidi un kastigu tambe.

Komo ku nan ta aktua na nòmber di komunidat ta bon pa analisá i diskutí kon e instituto aki ta kumpli ku e tarea aki. Pesei no ta nada straño ku na paisnan ku sistema manera nos tin na Kòrsou. Na Ulanda a hasi un investigashon riba imagen di OM na Ulanda. E investigashon aki a tuma luga na 2002. E investigashon aki tambe a ser hasi via di telefon. Konklushon di e investigashon aki ta ku publiko ulandes ta haña OM un instansha di ekspertonan, pero ku ta traha poko poko i ku ta para riba un distansha di publiko (aksebilidat ta abou). Konosementu kiko OM ta hasi ta parse di ta (hopi) abou i informashon di OM ta bini hopi biaha di medionan di komunikashon.

‘Openbaar Ministerie heeft slecht imago niet verdiend” ta un ponensha ku profesor Paul Frielink a hasi durante su inougurashon komo profesor na Universidat di Maastricht den aña 2009. E profesor aki, ku den su bida diario ta(bata) abogado-general na parket na Arnhem a aseptá ku e imagen di OM ta malu, pero ku esaki ta debi na e forma kon medionan di komunikashon na Ulanda ta anda ku OM.

„Die ’blunders’ van het OM worden steeds breed uitgemeten. Natuurlijk, de media moeten ons ook kritisch volgen, de vinger op de zere plek leggen. Maar ik heb moeite met de voortdurende herhaling van die missers. Steeds weer worden de Puttense moordzaak en de Schiedammer parkmoord erbij gesleept als er iets fout gaat…..En media mogen ook zelf wel wat meer onafhankelijk en kritisch onderzoek doen…Niet steeds dezelfde advocaten aan het woord laten, die steeds dezelfde grijs gedraaide plaat afdraaien.”(Frielink, NRC  sept 2005)

Na otro banda algun abogado na Ulanda ta keha ku “.. over de promoties die ’blunderende’ officieren van justitie gemaakt hadden. De officier die kapitale fouten maakte, waardoor twintig Hells Angels vorig jaar vrijuit gingen, is inmiddels advocaat-generaal geworden. Andere openbaar aanklagers zijn zelfs rechter geworden, nadat ze fouten hadden gemaakt”.

Bisando esaki ke mustra ku investigashonnan ku tin di haber ku imagen ta masha usual. Tambe pa Ministerio Publiko esaki ta algu masha usual.

Kon grandi konfiansa den OM ta kompara ku aña pasa?

 

Na promé luga a hasi e pregunta ku bo tin mas o menos konfiansa den Ministerio Publiko kompará ku aña pasa.  

 

 

Por mira for di e gráfiko aki riba ku 15.8% tin hopi ménos konfiansa den Ministerio Públiko kompara ku aña pasa. Un tersera parti tin menos konfiansa. Pa 45.3% e konfiansa den Ministerio Públiko no a kambia. En total algu mas ku 5% ta haña ku e konfiansa a bira (hopi) mas grandi. 

Si nos wak mas detaye nos por nota ku no tin diferensha entre e pensamentu di hende muhe i hende homber. Si nos ta mira un diferensha interesante serka hende hoben i hende di mas edat. Si nos wak den grupo di edat mas hoben (16-34) nos ta konstata ku alrededor di 60% di e grupo aki ta bisa ku tin hopi mas menos o menos konfiansa den Ministerio Públiko kompara ku aña pasa. Pero tambe mester konstata ku e kantidat ku tin menos o hopi mas menos konfiansa den Ministerip Públiko den e grupo di edat di 45-54 ta surpasa 50%. E grupo ku tin mas konfiansa ta esnan ku ta mas bieu ku 45 aña.

 

Pa e investigashon aki a parti Korsou den 6 region:

·         Banda Bou

·         Piscadera, Boka, Otrobanda, Marchena

·         Santa Maria, Buena Vista

·         Suffisant, Bonam, Brievengat, Kwartier

·         Santa Rosa

·         Punda, Saliña, Dominguito, Montaña

Nos por konstata ku spesifikamente den e bario Punda, Saliña, Dominguito, Montaña i bisindario e konfiansa a bira (hopi) mas menos.

 

Den e barionan Santa Maria, Buena Vista, etc i Banda Bou, pero tambe den e bario di Santa Rosa i bisindario, ta parse ku e konfiansa no a bai dje tantu patras manera den e otro barionan. Den e tres barionan menshoná aki riba nos ta mira ku e konfiansa a bai (hopi) atras serka alrededor di 30%. Nos ta mira ku den e barionan manera Piscadera (Otrobanda, Boka, Marchena, ets), Suffisant, Bonam, Kwartir, i na Santa Rosa i bisindario e porsentahe aki ta signifikante mas haltu esta alrededor di 50%.

 

A puntra e respondente te kon leu nan ta di akuerdo ku OM ta un organisashon serio. Nos ta nota na promé lugá ku tin kasi 40% ku no ta haña ku OM ta anda na un forma serio. Nos ta mira tambe ku mas o menos mesun kantidat di hende tin un opinion neutral riba esaki. Un kantidat di alrededor di 20% ta haña ku OM ta un organisashon (hopi) serio.

 

 

 

Si nos tira un bista mas detayá nos ta nota ku alrededor di 60% di e hobennan (bou di 25 aña), no ta (at all) di akuerdo ku OM ta traha ‘serio’. Serka e gruponan di edat 35 aña i mas ariba e opinion ta mas balansa i simetriko; mas o menos mes un kantidat di hende ku ta i mes un tantu ku no ta di akuerdo ku OM ta traha serio.

 

 

Kon hustu OM ta ser konsidera?

 

A puntra e respondente tambe pa indiká te kon leu e ta haña OM ‘hustu’. Por nota ku serka kasi tur edat bou di 55 aña ku entre 40-65% ta haña ku OM no ta hustu. Solamente serka esnan mas bieu ta mira un balanse. Aki nan nos por nota ku mas o menos 30% no ta haña OM hustu i un igual parti si ta haña ku OM ta hustu.

 

Si nos mester pidi e respondente reakshoná riba e ponensha ‘OM ta trata tur hende igual’. Nos ta mira ku aki e kontestañan ta mas o menos igual. Den e region di Piscadera Grandi i den area di Punda, Salina, Dominguito, Montaña nos por nota ku 60-70% no ta haña ku OM ta trata tur hende igual.

 

 

 

Na e regionnan Banda Bou i na Suffisant-Brievengat-Bonam nos ta mira ku mas o menos 50% ta di e hendenan ta indiká ku nan no ta di akuerdo ku e ponensha ‘OM ta trata tur hende igual’.

 

 

Ta remarkabel ku serka hende homber tin tòg mas tantu e idea ku OM ta trata tur hende igual. Òunke ku e diferensha no ta signifikante dor ku nos ‘sample’ ta chikí.


 

 

 

E kantidat di hende homber ku ta haña ku OM ta trata hende hustu ta mas o menos 22%; serka hende muhe esaki ta 18%.

 

Ehempelnan di kasonan ku a haña mas atenshon

 

Nos a puntra e respondente ta kua ta e kasonan ku na nan pareser a haña hopi atenshon e último 6 luna. Ta bon pa remarka aki ku esaki ta e periodo di yanuari pa yüni 2014, dor ku a hasi e pregunta aki na yüni. Sin duda e kasonan ku mas a hala atenshon ta e kaso di Schotte i kaso di asesinato di Wiels. Alrededor di 40-50% di nos komunidat a menshona e dos kasonan aki komo e kasonan ku a hala mas atenshon e último 6 luna nan.

Banda di esaki mas kaso a ser menshona. Aki bou nos ta menshona e kasonan ku a ser menshona diferente biaha:

·         Asesinato di dos hoben

·         Varios Atrako

·         Huida for di prison

·         Kaso di Banko Sentral

·         Kaso di dj Renzo

Aparte di esaki nos a puntra tambe si e respondente ta na altura di denunsia ku según e persona no ta hañando e atenshon nesesario di OM. Den e parti aki a bin hopi biaha pa dilanti kasonan personal di e respondente manera kiebro, violensha domestiko, inval na kas robes, violensha den esfera di amigu o  famia, tiramentu riba kas, atrako riba kaya, pa menshona algun. Banda di esaki a bin tambe kasonan di un indole mas general ku tabata den atenshon den e prome parti di aña. Mas ku 10% di esnan entrevista ta haña ku e kaso Wiels no a haña e atenshon ku e merese. Nos no a bai den detaye i puntra e respondente ta di kon e ta pensa esaki. Ta obvio ku si nos lo a hasi e mes un pregunta e siman aki e resultado lo tabata kompletamente otro. E dos kasonan ku mas a ser menshona despues ta ‘denunsia (kontra) Dean Rozier’ i  esun di Emsley Tromp (algun hende a menshona Banko Sentral). Manera a sali den publisidat un par di siman pasa tratamentu den korte a kuminsa den e kaso ‘Dean Rozier’. E status di e kaso relashona ku denunsia kontra Emsley Tromp, presidente di nos Banko Sentral, no ta konosi te ku awor. Esaki logiko ta krea e impreshon serka Públiko en general ku nada o tiki ta ser hasi ku e denunsia(nan) aki. 

 

 

Konklushon

 

E investigashon aki a ser hasi den e periodo di yüni 2014. Intenshon di e investigashon ta pa pone un spil pa nos komunidat i pa asina komunidat haña sa ta kiko ta pensamentu di nos mes riba desaroyonan den nos pais.

Ministerio Públiko (OM) ta un pilar den nos komunidat. Na tur forma mester buska moda pa fortifika e pila aki den nos komunidat. Pa por hasi esaki nos mester kompronde e persepshon di nos komunidat pa ku OM. 10 aña pasa tabata tin un dicho ku a ser usa pa varios mandatario i politiko: ‘OM ta PAR, i PAR ta OM’. No ta bai den esaki ku esaki ta berdat si o no, pero mas bien ku un persepshon asina mester ser atende dor di OM.

Den esaki ta sumamente importante ku hende, grandi i chiki, ta na altura kiko ta importansha i tarea di OM. Na nos pareser (sin hasi investigashon riba esaki) mester kuminsa aki. Mester bini ku un proseso kontinuo di splika i informa kiko ta tareañan di OM. Esaki mester bira e prome enfoke, paso hende ta forma nan persepshon ora nan tin mas informashon.

E imagen korekto tambe bo ta krea na momentu ku bo ta usa e medionan di komunikashon apropiá. Ta un pregunta te kon leu uso di media sosial manera Facebook ta e medio apropia pa un instituto manera OM ku mester presenta su mes komo serio. Den e mes un kuadro tambe por puntra ku saka komunikado ku no ta trata puntonan ku tin direktamente di haber ku OM, ta pas den un imagen di OM di ta ‘neutral’ i riba distansha.

Mester ta kla den esaki ku imagen ta ser influensha tambe dor di falta di informashon. Pesei lo mester pensa pa splika na komunidat tambe di kon sierto denunsia no ta ser atende o no ta kaña ku e rapides ku komunidat kisas ta desea, manera a bin pa dilanti ariba kaba.

Den esaki lo yuda masha si na un forma struktura nos ta re-introdusí edukason di struktura di nos demokrasia i lugá di un instituto importante manera OM. Un re-introdukshon asina aki lo por kuminsa for di skol básiko, i kontinuá VSBO i SBO. Mirando e imagen serka hobennan di Om un aserkashon asina ta bira aun mas urgente.

 

 


 

(c) 2024 - Disclaimer - Privacy Policy Powered by the GRID